Sklejenie warg sromowych mniejszych polega na całkowitym lub częściowym zespoleniu warg sromowych w linii środkowej.
Dotyczy ono dziewczynek między 3 miesiącem a 3 rokiem życia i występuje u ok. 0,6-5% dziewczynek. We wcześniejszym okresie, tuż po urodzeniu dziewczynki są pod ochronnym wpływem estrogenów matki. W wieku przedszkolnym i szkolnym problem może dotyczyć dziewczynek z nawracającymi stanami zapalnymi sromu oraz tych, które mają trudności z prawidłową higieną intymną.
Przyczyny sklejenia warg sromowych
Przyczyną sklejenia warg sromowych jest przede wszystkim niski poziom estrogenów u dziewczynek, który powoduje, że śluzówki okolic intymnych są cienkie, suche i wrażliwe na podrażnienia.
Do podrażnień sromu może dochodzić w wyniku:
- zbyt rzadkiego zmieniania pieluszek jednorazowych,
- stosowania chusteczek higienicznych zamiast podmywania sromu wodą,
- używania kosmetyków do higieny intymnej o zbyt niskim współczynniku pH,
- zakażenia,
- alergii,
- urazów mechanicznych.
W przebiegu procesów naprawczych i gojenia zmienionych powierzchni sromu dochodzi do wytwarzania tkanki włóknistej, która skleja wargi ze sobą. Sklejenie może mieć postać częściową – przednią, środkową (w postaci mostka) lub tylną (najczęstszą). Inny wariant to sklejenie całkowite, w którym pozostaje jedynie niewielka dziurka ponad łechtaczką, przez którą wypływa mocz.
Przebieg schorzenia jest najczęściej bezobjawowy, a sklejenie jest stwierdzane przypadkowo w trakcie rutynowej kontroli pediatrycznej. U części dziewczynek występują objawy zapalenia sromu, świąd lub pieczenie.
W bardziej zaawansowanych przypadkach sklejenia warg sromowych może dochodzić do problemów z oddawaniem moczu, takich jak ból przy mikcji, przedłużona mikcja, wyciek moczu po zakończeniu oddawania, nawracające zakażenia układu moczowego, a w skrajnych przypadkach całkowite zatrzymanie moczu.
Leczenie sklejenia warg sromowych
Przy bezobjawowym przebiegu można zalecić postawę wyczekującą z zachowaniem odpowiedniej higieny i liczyć na samoistne rozdzielenie warg sromowych. Jednak najczęściej nie przynosi to spodziewanych rezultatów.
Leczeniem z wyboru jest miejscowe stosowanie maści estrogenowych. W trakcie leczenia może dojść do przemijającego podrażnienia sromu, zwiększenia jego pigmentacji, powiększenia gruczołów sutkowych lub krwistej wydzieliny z pochwy. Wszystkie te objawy mają charakter przejściowy i ustępują po odstawieniu leków.
W przypadkach opornych na leczenie estrogenami można dołączyć maści steroidowe. Objawami ubocznymi mogą być: rumień, zapalenie mieszków włosowych lub ścieńczenie skóry.
Postępowanie chirurgiczne, czyli ręczne rozklejenie warg w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym zarezerwowane jest dla przypadków zatrzymania moczu, nagłego wystąpienia sklejenia lub braku poprawy po leczeniu zachowawczym.
Zapobieganie sklejeniu warg sromowych
Aby skutecznie zapobiegać sklejaniu warg sromowych, jak również nawrotom tego problemu należy zwrócić uwagę rodziców na:
- Odpowiednie podmywanie i podcieranie krocza – od przodu do tyłu.
- Mycie pod bieżącą wodą krocza po każdym wypróżnieniu/zmianie pieluchy z użyciem preparatów dla dzieci, które nie podrażniają. Nie należy stosować żeli do higieny intymnej o kwaśnym odczynie pH.
- Chusteczki nawilżające powinny być stosowane jedynie w wyjątkowych wypadkach.
- Krocze należy myć rozchylając wargi sromowe i wymywając nieczystości spomiędzy nich.
- Po umyciu krocze należy posmarować maściami natłuszczającymi.
- Stosować bawełnianą bieliznę.
- Niezwłocznie umówić się na wizytę u lekarza pediatry lub ginekologa dziecięcego w przypadku podejrzenia sklejenia warg sromowych.
autor: dr n. med. Nikola Niewęgłowska, ginekolog dziecięcy