Visitors have accessed this post 191 times.
U niektórych kobiet endometrioza przebiega bezobjawowo i nie wymaga wdrożenia terapii. Jednak w większości przypadków wymaga długoterminowej, wielospecjalistycznej opieki i leczenia, które jest modyfikowane zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami pacjentki.
Nie ulega wątpliwości, że endometrioza jest chorobą przewlekłą. Pomimo wieloletnich badań, wciąż nie udało się opracować skutecznego leku działającego na poziomie procesów powodujących rozwój choroby. Na całym świecie trwają poszukiwania nowych preparatów mogących mieć zastosowanie w terapii tego schorzenia. Do dziś jednak nie została odkryta metoda skutecznego leczenia endometriozy. Obecnie stosowane terapie pomagają jedynie zminimalizować objawy choroby, w tym głównie dolegliwości bólowe, powodujące znaczne pogorszenie jakości życia pacjentek.
W zależności od zaawansowania choroby, występujących objawów, wieku pacjentki i jej planów prokreacyjnych stosowane są metody farmakologiczne lub zabiegowe leczenia tej choroby.
Metody leczenia farmakologicznego
Do metod leczenia farmakologicznego endometriozy należą:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
- doustna złożona antykoncepcja hormonalna
- progestageny, np. dienogest
- hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna z lewonorgestelem
- analogi GnRh.
Złożona terapia hormonalna z wykorzystaniem preparatów zawierających pochodne estrogenów i progestagenów od dawna stosowana była u pacjentek z endometriozą jako leczenie z wyboru. Wiele badań udowodniło, że ta popularna, dość łatwo dostępna i zazwyczaj dobrze tolerowana metoda terapii powinna być zawsze brana pod uwagę w wyborze metody leczenia objawów endometriozy.
Niskodawkowa terapia hormonalna efektywnie obniża poziom bólu podczas miesiączki u pacjentek z endometriozą, w porównaniu z placebo. Ponadto stosowanie tej terapii po zabiegach wyłuszczenia torbieli endometrialnych jajników zmniejsza ryzyko ich ponownego rozwoju.
Różne formy progestagenów również znajdują swoje miejsce w leczeniu dolegliwości spowodowanych endometriozą. W ostatnich latach szczególnie popularne są preparaty dienogestu, który został przebadany pod kątem skuteczności w leczeniu pacjentek z endometriozą. Wykazano, że dienogest w dawce 2 mg skutecznie łagodzi dolegliwości bólowe, powoduje zmniejszenie ognisk endometriozy oraz poprawę jakości życia pacjentek.
Leczenie zachowawcze endometriozy najczęściej sprowadza się do stosowania preparatów, które zaburzają naturalny cykl hormonalny i mają działanie antykoncepcyjne. Powodują one poprawę jakości życia, zmniejszenie dolegliwości bólowych i spowolnienie rozwoju choroby, jednak nie ułatwiają prokreacji, gdyż uniemożliwiają poczęcie dziecka.
Z tego względu jedynym dostępnym sposobem leczenia niepłodnych pacjentek z endometriozą jest leczenie operacyjne, które zwiększa szansę na zajście w ciążę.
Leczenie operacyjne
Złotym standardem w leczeniu zabiegowym endometriozy jest laparoskopia. Jest to zabieg endoskopowy, w czasie którego narzędzia i kamera wprowadzane są do jamy brzusznej przez niewielkie nacięcia powłok. Minimalizacja wielkości ran pozwala skrócić czas rekonwalescencji, zmniejszyć ryzyko powikłań związanych z gojeniem powłok oraz zminimalizować ryzyko tworzenia zrostów otrzewnowych. Laparoskopia pozwala również uzyskać doskonałą wizualizację, często w znacznym powiększeniu, co pomaga przeprowadzić zabieg dokładnego usunięcia ognisk endometriozy z oszczędzeniem unerwienia i unaczynienia ważnych struktur anatomicznych.
Zakres przeprowadzanej operacji zależy od zaawansowania choroby, wieku pacjentki, jej dolegliwości oraz planów prokreacyjnych. Najczęstszym wskazaniem do ingerencji zabiegowej jest ból niepoddający się leczeniu oraz niepłodność. W takim wypadku, poza dokładną inspekcją jamy brzusznej, w trakcie zabiegu usuwane są wszystkie ogniska choroby oraz w miarę możliwości przywracana jest prawidłowa anatomia miednicy mniejszej.
Jednym z największych wyzwań dla chirurgów-ginekologów jest leczenie operacyjne endometriozy głębokiej. Choroba ta powoduje znaczne zaburzenie anatomii miednicy mniejszej, poprzez „wciąganie” tkanek i narządów przylegających do ognisk. Najczęściej spotykamy ogniska endometriozy na więzadłach krzyżowo-macicznych, więzadłach szerokich macicy, w zagłębieniu odbytniczo-pochwowym, naciekające tylne sklepienie pochwy, końcowy odcinek jelita grubego, ścianę pęcherza moczowego lub położone wzdłuż przebiegu miednicznej części moczowodów. Ze względu na znaczny stopień trudności operacji i częste zaangażowanie narządów sąsiednich zabiegi wycięcia endometriozy głębokiej powinny się odbywać w wyspecjalizowanym ośrodku, mającym doświadczenie w leczeniu pacjentek z endometriozą oraz posiadającym wielospecjalistyczny zespół lekarski.
Operacje usunięcia endometriozy głębokiej często związane są z rozległą preparatyką i resekcją tkanek miednicy mniejszej. Mogą one skutkować poważnymi powikłaniami, związanymi głównie z uszkodzeniami przewodu pokarmowego, układu moczowego i zaburzeniem funkcji seksualnych. Jest to bardzo istotne, ponieważ zabiegom tym poddawane są najczęściej młode i – poza endometriozą – zdrowe kobiety w wieku rozrodczym, a sama choroba ma charakter łagodny, przewlekły, w znaczącej większości przypadków niezagrażający życiu.
Bardzo ważnym elementem leczenia endometriozy jest zmiana stylu życia. Polega ona na stosowaniu diety przeciwzapalnej, regularnym wysiłku fizycznym oraz, zależnie od potrzeb, na właściwej suplementacji witaminowej.
Jednym z elementów terapii jest także fizjoterapia uroginekologiczna.
autor: dr Magdalena Biela, specjalista położnictwa i ginekologii