Których wady serca u dziecka nie można uwidocznić w ciąży?

Badanie USG ciąży oraz echo serca płodu to potężne narzędzia diagnostyczne, ale nawet one ma swoje ograniczenia. Warto wiedzieć, że istnieją pewne wrodzone wady serca, których po prostu nie da się wykryć u płodu.

Dlaczego tak się dzieje?

W życiu płodowym serce i układ krążenia działają w zupełnie inny sposób niż po urodzeniu. Płuca są nieaktywne, więc natura stworzyła połączenia, które je omijają:

• Otwór owalny – fizjologiczne połączenie między prawym a lewym przedsionkiem
• Przewód tętniczy Botalla – naczynie łączące pień płucny z aortą.

Te dwa elementy są kluczowe dla życia płodu, ale jednocześnie mogą maskować pewne wrodzone wady serca.

Oto lista najczęstszych wad, które ze względu na fizjologię krążenia płodowego mogą być niemożliwe do zdiagnozowania prenatalnie:

• Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD II): powstaje dopiero po porodzie, gdy nie dojdzie do zamknięcia otworu owalnego
• Przetrwały przewód tętniczy (PDA): wadą staje się dopiero, gdy naczynie to nie zamknie się samoistnie po porodzie
• Małe ubytki w przegrodzie międzykomorowej (VSD): z powodu niemal równych ciśnień w obu komorach przepływ krwi przez mały ubytek może być zbyt wolny, by go zobaczyć w badaniu dopplerowskim
• Łagodna postać koarktacji aorty (CoA): jedna z najtrudniejszych do wykrycia wad w trakcie ciąży. Ujawnia się, gdy przewód tętniczy zaczyna się zamykać po urodzeniu.
• Łagodne zwężenie zastawki aortalnej lub płucnej: niewielkie zwężenie może nie dawać widocznych zaburzeń przepływu w warunkach krążenia płodowego.

Pierwszy oddech dziecka powoduje, że płuca podejmują pracę, a krążenie przestawia się na tryb „dorosły”. Otwór owalny i przewód tętniczy zamykają się. To właśnie wtedy, gdy zmieniają się ciśnienia i przepływy, ukryte dotąd wady mogą się ujawnić – najczęściej w postaci szmeru nad sercem, który lekarz neonatolog lub pediatra usłyszy podczas rutynowego badania.

Dlatego warto być świadomym i również samemu obserwować dziecko. Jeśli rodzice zauważą u malucha takie objawy, jak zasinienie skóry, przyspieszony oddech, duszność, męczenie się podczas karmienia czy nadmierne pocenie się, powinni jak najszybciej zgłosić się na wizytę do lekarza pediatry.

autor: dr n. med. Anita Hamela-Olkowska